Започнавме во далечната 1993 година како мала комерцијална аптека со мал асортиман и непопуларни цени, но со голема енергија и дух. Нашите цели и идеи во годините понатаму се преточија во отворање на нови организациони единици. Единаесет години по основањето, во 2004 година, беше отворена аптека Еликсир 2, додека само две години подоцна, во 2006 година, започна со работа и аптека Еликсир 3. Како последна, но не и помалку значајна, во 2015 година, започна со работа и аптекарската станица Еликсир 4.
Започнувајќи со два фармацевтски техничари и еден дипломиран фармацевт во 1993 година, аптеките Еликсир не престанаа да растат и да се развиваат, за денес да имаме 9 магистри по фармација, 6 фармацевтски техничари, асистент на продажба, економист, правно лице.
Денес овие четири организациони единици продолжуваат да ја следат визијата на основачот, фамилија Стојанов, за создавање бренд кој со тек на годините стана препознатлив во фармацевтската дејност по својата различност и уникатност. Мисијата на аптеките Еликсир е да го предизвикаме фармацевтскиот статус кво и да создадеме целисходен сегмент од образование, превенција, дијагностицирање и третман на пациентите. Организацијата продолжува да ги промовира вредностите како што се професионализам, почит, доверба и етика во фармацевтската професија.
Започнувањето на сопствен бизнис бара храброст, посветеност, внимание на детали, добар однос, усогласеност со законските прописи, иновативни идеи за промоција и развој, упорност, трпение, модерна технологија и маркетинг. Премногу е лесно да се подлегне на здодевност и да се загуби фокусот, но токму тогаш е најважно да се откријат други, нови светови за растот и учењето да продолжат. М-р фарм. Марија Стојанов имаше единствена страст за професијата фармацевт, разбрана како свесност која произлегува од доживување на тешки моменти. Таа веруваше во предизвикот за создавање хармонија и формирање на систем кој ги прифаќа различноста и уникатноста. Аптеките Еликсир се изградени врз основа на токму оваа идеја, организирање на силна заедница и промовирање професионализам, почит, доверба и етика во фармацевтската професија.
Секој член на тимот од аптеките Еликсир е посветен на тоа да ги задоволи потребите на пациентите и да го промовира нивното здравје, додека истовремено ги заштитува нивните права и доверба. Како општествено одговорна установа, со нашите едукативни активности, посветеност и поддршка на превенцијата, продолжуваме да ги подобруваме услугите и да го унапредуваме современото практикување на фармацевтската професија.
М-р фарм. Марија Стојанов ни остави наследство не само преку аптеките Еликсир, туку и преку личниот пример на фармацевтски професионалец. Нејзината посветеност и ентузијазам продолжуваат да нѐ инспирираат да работиме со извонредност и достоинство. Поддршката за вредностите што таа ги застапуваше во нашата работа и животите е начинот на кој секојдневно го афирмираме нејзиниот придонес.
Денес, кога ја одбележуваме 30-годишнината од основањето на аптеките, се потсетуваме на нејзината визија, мисија и вредности, олицетворени во брендот Еликсир, кој продолжува да биде една од најпочитуваните организации во фармацевтската дејност кај нас. Со иновативни и модерни пристапи кон промовирањето на здравјето и грижата за пациентите, аптеките Еликсир го продолжуваат својот успешен пат.
Дозволете ми да го завршам ова интервју со неколку реда за Еликсир, кои секако ќе зборуваат и за иднината и за сегашноста на Еликсир. · Еликсир ќе постои овде за Нив – за оние од чија насмевка и здравје зависи среќата и судбината, сочувството и немоста на ближните; · Еликсир ќе постои за облагородување на мислењето и определувањето, почитување и толерирање на самоослободувањето и дисонантниот резон; · Еликсир ќе постои заради дијалектиката на универзалниот, традиционален и современ ум, заради возвишеното добро на целината… Рамнодушноста на средината кон многу истакнати поединци е стара прикаска, но – да се живее за Другите не е само закон на должноста ами и закон на среќата.
Оставете да се случи!
Цитат од интервју со М-р фарм. Марија Стојанов, 24 јули 2020
Само неколку недели не делат од (официјалниот) почеток на летото и долгите сончеви денови, исполнети со сладоледи, прошетки, пикник-дружби, одмор, море и уживање. Но, без разлика дали е лето или не, во деновите кога има сонце се препорачува посебна нега на кожата која вклучува многу вода и задолжително користење крема за заштита од сонце.
Во оваа објава ќе се фокусираме на линијата Bariesun која е дел од брендот Uriage и ги вклучува сите препарати кои служат за заштита од сонце.
Зошто Uriage? Уште од 1992 година, дерматолошките лабаратории ги инкорпорираа придобивките од термалната вода Uriage во своите стручни дерматолошки производи за да им помогнат на луѓето при секакви проблеми со кожата на дневна основа. Денес, нејзината експертиза е препознаена во над 70 земји.
Сите линии на Uriage, вклучувајќи ја и линијата Bariesun содржат уникатни својства:
Активна вода со уникатна богата минерална содржина од 11 g/l;
Заштитна вода, смирувачка и хидратантна, Водата ја обновува физичката бариера, ја намалува бактериската адхезија и вирулентноста и ја регулира имунолошката бариера;
Како изотонична вода како физиолошки серум, делува во хармонија со клетките на кожата.
Ајде малку подетално да ги објасниме продуктите во линијата Bariesun и зашто се толку уникатни и различни од останатите линии на препарати за заштита од сонце:
1) Bariesun омекнувачка крема со SPF50 – Благодарение на комплексот за филтрирање со високи перформанси, лосионот обезбедува многу висока заштита од UVA и UVB зраците, слободните радикали и го спречува сушењето на кожата. Неговата лесна, немрсна и пријатно мирисна текстура гарантира обновено задоволство од употребата при секое нанесување. Овој лосион гарантира висока безбедност, висока толеранција и брза апсорпција.
2) Bariesun минерална крема со SPF50+ – Специјално формулиран за најкревка и најнетолерантна кожа, овој немрсен крем брзо продира, обезбедувајќи максимална безбедност и толеранција. Водоотпорна, кожата е заштитена од сонце.
3) Bariesun спреј за тело со SPF50 – Водоотпорен флуид кој помага при превенција на стареење на кожата предизвикано од УВ зраци и сина светлина. Не остава бели треги при нанесувањето и не лепи. Без мирис.
4) Bariesun спреј за деца – Благодарение на комплексот за филтрирање со високи перформанси, овој спреј за деца обезбедува многу висока заштита од сонце од UVA и UVB зраци, слободни радикали и го спречува сушењето на кожата. Неговата лесна и немрсна текстура гарантира обновено задоволство од употребата при секое нанесување. Овој спреј гарантира висока безбедност, висока толеранција и брза апсорпција.
5) Bariesun Self-tanning spray – самопотемнувачки спреј за кожа кој овозможува одлични резултати за краток период на време. Се нанесува откако ќе нанесете крема за сончање и се остава да дејствува околу 5 минути. Најдобро делува во комбинација со спрејот за заштита од сонце.
Утре, 30.05, вторник, организираме бесплатно тестирање на кожа за соодветен SPF заедно со Uriage! Посетете не во Еликсир 1 и окријте го вистинскиот препарат за заштита од сонце. Плус, имаме одлична акција со 20% попуст на целата линија на производите од линијата Bariesun! Уверете се во нивните високи перформанси и одличната заштита која ја нудат!
Производите можете да ги најдете и да ги купите од нашта е-аптека на www.eliksir.mk или посетете не во нашите аптеки и дознајте за останатите попусти и акции!
Дијабетот претставува хронична болест која се јавува кога панкреасот не произведува доволно инсулин, хормон кој го регулира нивото на шеќер во крвта, или кога телото не може ефикасно да го користи инсулинот кој го произведува панкреасот.
Хипергликемијата, односно покаченото ниво на шеќер во крвта, која е карактеристична за неконтролиран дијабет, води до сериозни оштетувања, особено на нервите и крвните садови.
Постојат неколку видови дијабет:
Дијабет тип 1, познат како инсулин-зависен дијабет, се карактеризира со недостаток на лачење на хормонот инсулин. Симптомите на овој тип дијабет вклучуваат прекумерно излачување на урина, жед, постојан глад, губење на тежина, промени во видот и замор.
Дијабет тип 2, познат како инсилин-независен дијабет, се јавува како резултат на неефикасна искористеност на инсулинот во телото. Симптомите најчесто се слични со оние кај дијабет тип 1, меѓутоа помалку забележливи, поради што болеста се дијагностицира неколку години по настанувањето.
Гестациски дијабет претставува состојба при која се јавува хипергликемија во текот на бременоста, поради што се зголемува ризикот од компликации во текот на бременоста и по породувањето.
Предијабетес е состојба во која индивидуите имаат покачен шеќер во крвта, но сепак не можат да се вбројат во класата на дијабетичари. Овие луѓе имаат зголемeн ризик за појава на дијабет тип 2, срцеви заболувања и мозочен удар.
Според податоците од оваа година во Македонија има вкупно 116.000 лица со дијабет од кои 45.000 се на постојана инсулинска терпија, а од нив дури 600 се деца до 18-годишна возраст, со што нашата држава е во рамките на државите со повисока преваленца на дијабет во однос на светскиот просек.
Светскиот ден за борба против дијабетот претставува ден за подигнување на свеста на населението за тоа што претставува дијабетот, колку е застапен во светот и можните начини за превенција од појава на шеќерна болест. Овој ден се одржува по иницијатива на Итернационалната Федерација за борба против дијабет и СЗО и се одржува на 14 ноември секоја година. Се одбележува на оваа дата, бидејќи тогаш се родил Frederick Banting, кој заедно со Charles Best, го откриле инсулинот во 1933 година.
По повод одбележување на Светскиот ден на дијабетот и подигнување на свеста за значењето на рана дијагностика, третман и контрола на дијабетот решивме да направиме интервју со Д-р. Гоце Христов, супспецијалист дијабетолог од ЈЗУ Општа болница Струмица.
1. Што Ве инспирираше да супспецијализирате дијабетологија?
Изборот да продолжам со супспецијализација по дијабетологија беше фактот дека оваа наука била и сè уште е медицинската специјалност која претставува врвен предизвик во успехот да се менаџира со биохемијата, клеточната биологија и генетиката директно кај грижата за пациентите. Како што минував низ моето дотогашно медицинско образование, сфатив дека процесот на размислување кај дијабетологијата одговара на овој интерес. Имено и годините претходно откако сум во клиничката пракса, открив дека полето на дијабетологијата нè става како „медицински детективи“ – одвојувајќи време да копам низ медицинските истории, да организирам дијагностички тестови преку лаборатории, па дури и динамични ендокрини тестирања. Така, практиката на дијабетологија јасно се совпаѓаше со мојата личност. Диајбетологијата како неодвоив сегмент од ендокринологијата отсекогаш се сметала за кралица на когнитивните специјалности, односно дисциплина која обезбедува континуирана интелектуална стимулација, прагматично задоволство и широко поле за постојано откривање на модалитети. Како дијабетолог, вие сте изложени на огромна разновидност на ендокрини проблеми, од кои некои не се локализирани на одреден орган и се присутни со суптилни клинички карактеристики, а некои се вообичаени со огромно влијание и на индивидуално и на ниво на целото општество, додека пак мал дел се и доста ретки со исклучителни дијагностички и клинички презентации. Сето тоа искуството, од минувањето низ дијагнозата до третманот и секојдневниот живот со кондиција која бара внимателна замена на хормонот, неопходен не само за оптимално здравје, туку и за преживување, беше вистински катализатор за мене , а во исто време и голем предизвик за правилно толкување на моќта на хормоните. Конечно, ме фасцинираше тој голем импакт на тие толку мали хемиски гласници за да разбереме зошто тие грешат, зошто заменуваат, блокираат или дури го користат нивниот потенцијал да развијат различна болест. Токму оваа привлечност ме наведе да работам во оваа специјалност со надеж дека повеќето пациенти ќе имаат корист, преку мое подобро разбирање на хормоните, а нивно навремено унапредување на здравјето.
2. Дали и како може да се превенира дијабетот?
Според добро познатата народна изрека “подобро да се спречи отколку да се лечи” постапуваме во многу ситуации, но кога се работи за дијабетесот тоа е особено важно бидејќи се смета дека барем половина од случаите со дијабетес се превентибилни. Една од причините за манифестација на дијабетес е сериозно високата бројка на лица со прекумерна телесна тежина и обезност и високата преваленца на дијабетес во Македонија. Имено, 62,7 проценти од мажите и 48,4 проценти од жените во нашата држава се со зголемена телесна тежина, односно 19,6 и 17,2 проценти соодветно се со некој степен на обезност. Преваленцата пак на дијабетес изнесува 12,2 проценти, додека бројот на новодијагностицирани лица со дијабетес во Македонија е околу 125 000. Претпоставките се дека барем уште толку се недијагностицирани, односно имаат предијабетес. Ова е предизвик кој навистина изискува поголемо внимание, од сите нас ординирачките доктори. Ризик фактори за дијабетес секогаш треба да ни бидат аларм за што порана детекција на оваа болест. Истите се поделени во две поголеми групи и тоа како немодифицирачки и модифицирачки фактори на ризик. Оние, врз кои не можеме да влијаеме се позитивната фамилјарна анамнеза, возраста над 45 години како и позитивна историја за дијабетес во бременост и раѓање на големо бебе. Ризик факорите кои се модифицирачки, пак се прекумерната телесна тежина односно централниот тип на дебелина, дислипидемиите, хипертензијата, метаболниот синдром, несоодветната исхрана, отсуството на физичка активност, стресот како и некои одредени ендокринолошки заболувања.
Конкретно, на прашањето дали може да се превенира дијабетесот, одговорот е “да”! Може да го спречите или одложите дијабетесот тип 2 со докажани и апликабилни промени во животниот стил.
3. Кои според Вас се најважните аспекти во едукацијата кај пациентите со дијабет?
Секако, една од првите мерки е едукација на пациентите со дијабетес за промена во начинот на исхрана, доколку пациентот не практикувал здрава исхрана.
Што подразбира здравата исхрана?
Тоа е исхрана која е добро избалансирана, каде правилно ги консумираме сите нутриенти, а нутриенти ги нарекуваме хранливите состојки кои ги земаме преку исхраната и се делат на микро и макро нутриенти. Здравата храна е богата со овошје и зеленчук и на нив треба да отпаѓа најголемиот дел од намирниците за дневна исхрана. Во отприлика ист сооднос со овошјето и зеленчукот треба да се внесат житарки, леб, цереалии, компир, ориз и секогаш препораката е да се оди на варијанта црн, интегрален леб, исто и ориз наместо бел. Помал дел отпаѓа на месо, риба и замени и рибата, особено морската е преферирана опција пред месото, а од месото се место му се отстапува на помалку масно место. Млекото и млечните производи треба да бидат застапени во отприлика ист сооднос со месото или рибата, а најмал дел да биде храна која содржи заситени масти и шеќери. Не постојат препораки за прецизен процентуален сооднос и секако дека пристапот треба да биде индивидуализиран за секој пациент. Една од најпрепорачуваните исхрани е медитеранската исхрана која е соодветна за лица со предијабетес, а се препорачува и исхрана со помалку калории и масти. Медитеранската исхрана е базирана на употреба на многу овошје, зеленчук, маслиново масло и риба. Важно во здравата исхрана е да се внесуваат цели зрна од житарки, мешунки, јатки, зеленчук, овошје и да се сведе на минимум внесот на рафинирана и процесирана храна. Во последниве децении Медитеранската исхрана е предмет на многу студии и, како целина, сугерира дека традиционалната медитеранска исхрана е поздрава од исхраната на западните земји. Пост-анализа во 2016 година покажа дека усвојувањето на медитеранската исхрана довела до намалување на инциденцата на кардиоваскуларни настани, рак на дојка и дијабетес мелитус. Конечно, студијата за деца во 2016 година покажала дека усвојувањето на медитеранската исхрана довела до намалување на инциденцата на настинки и катаракта во однос на претходната година, кога децата не се хранеле врз основа на медитеранската исхрана. Во принцип, можеме да кажеме дека ниедна храна не е забранета. Важна улога игра количината на секоја храна што треба да се консумира. Потребно е да се персонализира во зависност од полот, возраста, физичката активност, постојните состојби или предиспозиција за нивна појава, специјални ситуации како што се бременост, доење, пубертет итн. Количината на храна која ја консумираме треба да биде колку што е доволно да ја задржиме нашата тежина во посакуваните граници и да ги обезбедиме сите потребни нутритиенти.
4. Кои според Вас се најголемите предизвици со кои се соочуваат дијабетичарите?
Тековните предизвици во менаџирањето со дијабетесот вклучуваат: оптимизирање на употребата на моментално достапните терапии за да се обезбеди соодветна контрола на гликемијата, крвниот притисок и мастите; едукација на пациентите за самоуправување со дијабетесот; подобрување на придржувањето на пациентот кон животниот стил и фармаколошките интервенции; намалување на бариерите за рана употреба на инсулин како и подобрување на здравствена заштита на лицата со хронични состојби.
Управувањето со дијабетесот може да биде тешко. Понекогаш може да се чувствувате преоптоварени. Ако имате дијабетес значи дека треба често да го проверувате нивото на шеќер во крвта, да правите избор на здрава храна, да бидете физички активни, да не заборавајте да го земате лекот и да донесувате други добри одлуки за вашето здравје неколку пати на ден.
Луѓето со дијабетес имаат поголем ризик од развој на компликации од дијабетес, вклучувајќи срцеви заболувања, мозочен удар, висок крвен притисок, проблеми со циркулацијата – што веројатно ќе доведе до ампутација, оштетување на нервите и оштетување на бубрезите и очите.
Иако е речиси невозможно постојано да ги држите негативните мисли настрана, постојат едноставни дневни стратегии што можете да ги преземете за да си помогнете во одржувањето на целокупниот позитивен начин на размислување и да живеете среќен, исполнет живот. Вашето патување со дијабетес може да изгледа долго, меѓутоа фокусирањето на победите во малите моменти ќе Ви овозможи позитивен напредок.
5. Како дијабетичарите сами можат да влијаат врз контрола на дијабетот и да останат здрави?
Ако претходно споменавме дека императив во постигнувањето на добра гликемиска контрола , а со тоа и ставање под контрола на дијабетесот е добро одбраната и избалансирана исхрана, истото не е само по себе доволно за задоволителна контрола на дијабетесот и чувството дека Вие сте релативно здрави. Во овој момент би ѓи споменал и следниве модалитети кои инфлуираат за добро контролирана болест.
Имено, физичката активност е многу важна за одржување на целокупното здравје, а особено за контрола на дијабетесот бидејќи ја подобрува инсулинската сензитивност. Препораките се дека децата и адолесценти на возраст од 5-17 години треба да имаат минимум 60 минути умерена до енергична физичка активност на ден. За време на практикување на физичката активност потребно е и корисно да се применуваат активности кои што ќе ги зајакнуваат мускулите и коските, најмалку три пати во текот на една недела. На возраст од 18 до 64 години, физичката активност е неопходна и корисна доколку се практикува правилно согласно здравствените можности на секој поединец. Се со цел да се почуствуваат корисните ефекти од употребата на соодветна активност, потребно е практикување максимум 150 минути физичка активност со умерен интензитет или минимум 75 минути енергична физичка активност во текот на неделата, или одредена комбинација од двата видови на физичка активност. Во однос на вежбите, се препорачуваат вежби за зајакнување на мускулите чие што практикување е доволно два или повеќе дена во неделата. За лицата на возраст од 18 до 64 години во однос на умерената физичка активност се препорачува нејзино спроведување, пет дена во текот на неделата или практикување на вежби со кои што ќе имаат засилен интензитет најмалку 20 минути, три дена во текот на една недела. Додека пак, вежбите кои ги обликуваат мускулите и ја зголемуваат мускулната сила потребно е да се практикуваат 2-3 пати неделно, или во комбинација со аеробни вежби. Кога станува збор за практикување на физичка активност кај лица повозрасни од 65 години пак, потребно е да се практикува максимум 150 минути умерена физичка активност или 75 минути енергична во текот на неделата е доволно за одржување во здрава форма согласно здравствените можности.
Тука уште би ги надодал и прекин со пушењето цигари кај оваа категорија на пациенти и навремено и редовно земање на фармаколошката терапија.
6. Како најчесто се третира дијабетот и што треба дијабетичарите да преземат во случај на ниско ниво на шеќер во крвта (хипогликемија)?
Со оглед на огромната потреба за лекување на дијабетесот фармаколошката терапија на дијабетесот значително се развива, а особено нагласено во последниве декади кога се појавија доста нови групи лекови. Една од честите ситуации со кои се соочуваме е пролонгирање на фармаколошката терапија кога пациентот е дијагностициран со дијабетес. Неретко тоа е на барање на пациентите со надеж дека ќе успеат со диета и физичка активност да ја регулираат гликемијата. Иако диета и физичка активност се прва и основна мерка на почеток и понатаму во тек на менаџментот на дијабетесот, сепак се смета дека најчесто е недоволна сама за себе, па се губи непотребно драгоцено време во пролонгирање на почетокот на терапијата со лекови. Затоа препораката е веднаш да се започне терапија со лекови. Ненавременото започнување со терапија, а понатаму во текот на прогресијата на болеста и ненавремено интензивирање или промена на терапијата води кон појава на дијабетични компликации. Фармаколошката терапија е поделена на орална антидијабетична терапија, инсулинска терапија и инјектабилна инкретинска терапија.
Лицето кое забележува знаци на хипогликемија треба да консумира 15-20 грама јаглени хидрати или гликоза, како што се: коцки шеќер, бонбони или чаша овошен сок. Потоа треба да го проверите шеќерот во крвта по 15 минути и да јадете уште една ужинка. Сите овие постапки се повторуваат додека нивото на шеќер во крвта не биде на соодветно ниво. По ова, може да се јадат јаглехидрати со побавно ослободување, како што се житарици, леб, ориз или овошје.
7. Голем број од дијабетичарите страдаат од дијабетска нефропатија, ретинопатија и кетоацидоза. Како можат да се превенираат овие компликации асоцирани со дијабет?
Компликациите од оваа болест се поделени во две големи групи и тоа акутни и хронични. Акутните компликации се однесуваат на акутно покачување и намалување на нивото на гликемијата. Дијабетесот се смета за болест на крвните садови и го напаѓа ендотелот и на малите и на големите крвни садови. Така настануваат хроничните компликации од дијабетесот кои може да бидат макроваскуларни и микроваскуларни. Макроваскуларните компликации настануваат како резултат на оштетување на поголемите крвни садови вклучително коронарните артерии и крвните садови во мозокот и екстремитетите. Микроваскуларните компликации настануваат како резултат на оштетување на малите крвни садови предизвикано од тешка и пролонгирана хипергликемија. Такви се дијабетичната ретинопатија и дијабетичната нефропатија. Во секој случај, постојат уште неколку компликации кои се поврзано со дијабетот од кои би ги издвоил невропатијата и дијабетичното стопало.
Во однос на превенцијата на хроничните компликации кај дијабетесот би кажал дека истите би ги превенирале, односно би го одложиле времето на нивното пројавување само доколку се придржуваме кон редовен фармаколошки треман како и прифаќање и имплементирање на нефармаколошките стратегии на менаџментот на оваа состојба.
Дијабетесот е една од болестите каде пациентите мора да обратат особено внимание во однос на нивната исхрана. Причината за тоа е зголемената содржина на гликоза во крвта,која е неопходна за да даде енергија на секоја една клетка во телото. Главниот “помошник” за оваа улога на гликозата е инсулинот – хормон кој го произведува панкреасот. Тој е одговорен за природно регулирање на нивото на шеќер во крвта, кое најмногу се зголемува после оброците.
Задачата на инсулинот е да им сигнализира на клетките да ја примат глукозата од крвта и да ја претворат во енергија. Со тоа нивото на шеќер во крвта се намалува. Кај дијабетичарите овој процес е нарушен поради две причини: панкреасот произведува многу малку или воопшто не произведува инсулин или клетките не реагираат на инсулинот (инсулинска резистентност). Тогаш гликозата која не може да навлезе во клетките се акумулира во телото, па затоа нивото на шеќер во крвта се зголемува.
Познато е дека зголемената тежина односно дебелината и акумулацијата на поткожно масно ткиво ја отежнува работата на инсулинот, па токму заради ова, кај дијабетичарите телесната маса е од големо значење за делувањето на овој хормон и апсорпцијата на гликозата.
Со цел да се контролира дијабетот, за пациентите е важно да го намалат вишокот на килограми и да одржуваат здрава телесна тежина. Оваа препорака е иста за лицата со дијабет тип 1 и за дијабет тип 2, а главниот метод за ова е балансираната исхрана.
Се препорачува конзумација на храна со низок до среден гликемиски индекс со цел да се избегне нагло менување на нивоата на шеќерот во крвта и истиот полесно да се стабилизира. Намирниците кои спаѓаат во храна со висок гликемиски индекс потребно е да се комбинираат со намирници со низок гликемиски индекс за да се намали гликемискиот индекс на целокупниот оброк и на тој начин да се избегнат “скокови” на нивоата на шеќер во крвта.
Се препорачува оброците да се земаат секогаш во ист период од текот на денот, а освен ова се препорачува и периодичен пост во растојание од најмалку 12 часа од последниот оброк од денот (вечера) до првиот оброк наредниот ден (појадок). Намирниците богати со јаглехидрати потребно е да се комбинираат со намирници богати со растителни влакна, масти и протеини, а да се избегнува внес на прости шеќери и засладувачи или да се намали нивниот внес и да се внимава при правење на комбинациите во кои ќе се користат. При бирање на намирници секогаш се преферира истите да бидат нерафинирани и што е можно помалку преработени. Во секојдневното мени се препорачува да доминираат сите зеленчуци особено застапен се порепорачува да биде темнолистестиот зеленчук, јаткастите плодови, семињата и мешунките, житарки (рж, јачмен, хељда, киноа, просо..) и овошја со низок гликемиски индекс (боровинки, јагоди, капини, малини, слива, круша, вишни и цитрусни овошја), додека внесот на овошја со висок гликемиски индекс потребно е да биде умерен и да се земаат секогаш во комбинации со намирници кои имаат низок гликемиски индекс. Од животинско потекло може да се користат јајца, месо, риба и млечни производи.
Препорачани се 2-3 избалансирани оброци, тука се подразбира дека во еден оброк имате и протеини и јаглехидрати и масти, и една до две ужини. Лебот потребно е да биде интегрален ржан леб, јачменов или од хељда и доколку сте во можност да се спреми дома или да се внимава при бирање на готов леб, истиот да не содржи засладувачи и шеќер.
Секој оброк кој е богат со јаглехидрати или прости шеќери се препорачува да се започне со порција зелена салата која е зачинета со 1-2 супени лажици јаболков оцет и маслиново масло или пред оброкот да се испие чаша лимонада. Јаболковиот оцет привремено го деактивира енизмот алфа амилаза (ензим кој го разградува скробот до глукоза) и на овој начин се забавува скокот на шеќерот во крвта дури до 30%.
%. Oвој метод се препорачува секојдневно, но не треба да се претерува, доволно се 1 -2 супени лажици во салатата пред оброкот или 1 супена лажица да се размеша во 250мл вода и да се испие пред, во текот или најдоцна 20 минути по оброкот кој содржи јаглехидрати.
Секој од оброците може да биде збогатен и со намирници за кои е докажано дека го регулираат шеќерот во крвта, а тоа се циметот, лененото семе, куркумата и ѓумбирот.
Важни нутриенти кои заедно со балансираната исхрана се клучни за добар метаболизам на гликоза се:
Магнезиумот кој има важна улога во контролата на глукозата и метаболизмот на инсулинот и помага на телото да се намали инсулинската резистентност, а недостатокот од овој минералл го зголемува ризикот од развој на дијабет тип 2.
Хромот исто така е минерал кој е вклучен во метаболизмот на јаглехидрати и масти кој ја подобрува способноста на инсулинските рецептори да го намалат нивото на шеќер во крвта. Овој минерал е есенцијален за организмот односно мора да се внесе со храната или во вид на суплемент (најдобар е во форма на хром пиколинат)
Цинкот кој помага на телото да го ослободи, преработи и складира на иснулинот. Помага и при заштита на клетките од оштетувања предизвикани од оксидативен стрес, што е поврзано со напредувањето на дијабет тип 2. Истражувањата покажувааат дека додатоците во исхраната кои содржат цинк го намалуваат нивото на шеќер во крвта
витамин Д го подобрува лачењето на иснулинот, инсулинската сензитивност и глукозната толеранција. Недостаток од овој витамин има улога во развој и напредување на дијабет тип 2.Го регулира и нивото на калциумот во организмот а со тоа допринесува и подобро делување на инсулинот во самите клетки.
Инозитолот исто така учествува во регулирање на инсулинот. Како суплемент придонесува за намалување на нивоата на глукоза така што ја подобрува сензитивноста на инсулин. Посебен вид на д-хиро инозитол во комбинација со фолна киселина делува корисно и кај дијабет тип 1 и дијабет тип 2 . Позитивен ефект има и во спречување на појава на гестациски дијабет кај трудници.
Пример дневно мени за исхрана на дијабетичари:
Појадок: Јогурт/кефир со ржови снегулки, бадеми и јаболко
Ручек: Пилешко бело месо со тиквички и моцарела и порција салата
Ужина: Грчки јогурт со малини и ленено семе
Вечера: Кајгана со печурки и салата
Ирина Лазарова Дипл. Нутриционист Диет центар Нутри Коуч Струмица